Dla nastolatka, który pije wodę „od zawsze”, będzie ona naturalnym wyborem. Jest przyzwyczajony do jej smaku i chętnie po nią sięga. A co z tymi, których dopiero chcemy do niej przekonać?

Najlepiej... zacząć od siebie. Zmień swoja nawyki żywieniowe, do posiłku zamiast słodkich napojów podawaj wodę. Pomiędzy posiłkami popijaj wodę małymi łykami, butelkę wody mniej zawsze obok siebie. Niech twoje dorastające dziecko widzi, że tak po prostu powinno się postępować. Twój przykład jest najlepszym sygnałem dla dziecka, że jeśli chce czuć się jak dorosły, powinien dokonywać przemyślanych wyborów. A picie wody jest jednym z nich.

Zaskocz swoje dziecko i przygotuj mu wodę z ulubionymi dodatkami. Dodatkiem do wody może być właściwie wszystko: owoce, warzywa, zioła... Najlepiej sięgnąć po to, co lubi – gdy dodamy „to coś” do wody i postawimy na stole, najprawdopodobniej samo zainteresuje się tym, co to za napój i jak smakuje. Pamiętaj, że w tym wieku dziecko często otwarte jest na nowości, szczególnie jeśli wyglądają atrakcyjnie.

A jeśli nie masz pomysłu czym można urozmaicić wodę, to poniżej znajdziesz kilka inspiracji. Możesz do wody dodać:

• kawałki cytrusów (możecie zdecydować się na jeden gatunek albo zmieszać kilka różnych). Wyglądają atrakcyjniej, jeśli pokrojone są większe kawałki

• mogą to być owoce sezonowe, takie jak maliny, truskawki, borówki,
• ciekawym pomysłem jest dodanie plasterków ogórka,

• dodanie listków świeżej mięty to oczywiście już klasyka, jednak z powodzeniem możesz też dodać bazylię czy rozmaryn.

• Jeśli dziecko lubi inne owoce to nic nie stoi na przeszkodzie, aby wodą zalać kawałki brzoskwini, ananasa czy mango, cząstki winogron, plasterki jabłka, gruszki, kiwi.

• A gdy dziecko lubi intensywne smaki? Może posmakuje mu woda z dodatkiem cynamonu (najlepiej po prostu włożyć do szklanki lub dzbanka laski cynamonu) lub plasterków imbiru? Smak jest specyficzny, ale wielu osobom właśnie taki pasuje.

Składniki możecie oczywiście dowolnie łączyć – mięta pasuje właściwie do wszystkiego, truskawki i borówki stworzą kompozycję miłą także dla oka, podobnie jak mieszanka kawałków brzoskwini i kiwi.

Pierwszy raz taką wodę możesz przygotować sama, ale potem fajnie jest zaangażować dziecko w przygotowanie takiego napoju. Pozwól eksperymentować, tworzyć własne kompozycje. Może tobie jakieś dodatki i mixy w ogóle nie przyjdą do głowy, a ono wymyśli coś, co posmakuje i tobie, i – co najważniejsze – jemu.

Możecie uatrakcyjniać wodę dodając po prostu wybrane przez siebie składniki do szklanki, wówczas każdy może mieć swoją ulubioną kombinację smakową. Fajnie jest jednak zrobić od razu więcej napoju, korzystając z karafki, szklanego dzbanka czy specjalnego dystrybutora z kranikiem. To nie tylko oszczędność czasu, bo robisz więcej za jednym zamachem (później możesz jedynie uzupełniać wodę), ale i większa intensywność smaku. Dodatki dłużej będą „działały” na wodę, a jej smak w końcu stanie się smakiem tego składnika.

Możecie też skorzystać (szczególnie w okresie letnim) z jeszcze jednej opcji „dosmaczania” – z kostek lodu. A dokładniej z ukrytych w nich skarbów. Do foremki na kostki lodu włóż borówki, porzeczki, agrest, pokrojone cząstki jabłka czy cytrusów i zalej je wodą (tą samą, którą dajesz dziecku do picia). Wstaw do zamrażalnika, a niedługo później będziesz mieć wspaniały dodatek do wody. Sprawi, że będzie ona chłodniejsza, ale i bardziej atrakcyjna wizualnie (i smakowo).

Kostki lodu możesz też zrobić z owocowego soku – po prostu rozgnieć truskawki lub maliny, aby puściły sok albo wyciśnij go z cytrusów. Możesz przygotować kilka różnych kolorów, będą fajnie wyglądać w szklance (i zmienią smak wody).

Możemy zmieniać smak wody, ale czasem wystarczy jedynie forma podania. Woda wlana do zwykłej szklanki wygląda przeciętnie, nie zachęca, aby po nią sięgnąć. Czasem wystarczą jakieś wzorki na naczyniu, by całość stała się atrakcyjniejsza. Można też... nie robić nic. Są dzieci, które za nic nie chcą pić wody ze szklanki, ale pita prosto z butelki znika błyskawicznie.

Spraw, aby nastolatek o wodzie nie zapomniał, niech będzie w zasięgu jego wzroku. Dobrym pomysłem jest np. pozostawienie mniejszej butelki z wodą w pokoju dziecka, aby miał ją pod ręką.

Zanim zaczniesz działać, porozmawiaj ze swoim nastolatkiem. To nie jest już małe dziecko i wiele możecie załatwić rozmową. Przekaż dziecku, jak ważne jest nawadnianie w okresie dojrzewania. Uświadom mu, że woda pomaga m.in. w utrzymaniu właściwej diety, w czasie intensywnej nauki, czy w walce z wypryskami, wspomaga także włosy. Czasem taka rozmowa wystarczy, aby dziecko zrezygnowało z niezdrowych przyzwyczajeń i zaczęło pić wodę z własnej woli.

Pamiętaj, że masz w domu dorastające dziecko, które zaczyna samo dbać o siebie. Nie wszystko musisz robić za nie. Pomóż tylko odrobinę, nakieruj, aby zaczął działać we właściwym kierunku. Jeśli okażesz mu zaufanie i wytłumaczysz, dlaczego powinno się pić wodę i jak to robić, aby czerpać z tego przyjemność, nim się obejrzysz, samo będzie to robić. A ty będziesz pękać z dumy.

Tak, jak do powstania domu potrzebne są materiały budowlane, tak do powstania żywej istoty potrzebna jest woda. My sami składamy się w większości z wody. Stanowi ona około 60-70 procent ciała dorosłej osoby. Oczywiście, ilość wody w organizmie zmienia się w trakcie całego życie, im jesteśmy starsi tym wody w organizmie jest mniej, np. organizm noworodka aż w 80 proc. składa się z wody, podczas, gdy osoby straszę mogą mieć jej tylko ok 50 procentach. Widocznym objawem zmniejszenia się ilości wody w organizmie są np.: zmarszczki. To przecież efekt m.in. gorszego nawodnienia komórek.

Woda nie jest rozłożona równomiernie w naszym ciele. Poszczególne części naszego ciała składają się z niej w różnym stopni, dla przykładu stanowi ona około 68 proc. wątroby, 75 proc. mózgu ale już około 99 proc. w przypadku osocza krwi. Często dopiero widząc takie statystyki uświadamiamy sobie jak ważne dla naszego życia jest woda

Musimy pamiętać, że wody nie napijemy się na zapas. Każdego dnia tracimy ją m.in. z moczem, kałem, potem. W efekcie musimy ją stale i regularnie dostarczać, by nasz organizm działał prawidłowo. Przyjmuje się, że dziennie osoba dorosła powinna dostarczać sobie około 2-2,5 litrów wody z płynami i pokarmami- więcej w okresie choroby, upałów i intensywnych ćwiczeń. U dzieci zapotrzebowanie na wodę jest zależne od wieku.

Kiedy robi się gorąco, lub kiedy ćwiczymy zaczynamy się intensywnie pocić. Dlaczego tak się dzieje? Pot, który w upalne dni lub w czasie gorączki pojawia się na ciele, to nic innego, jak pewien rodzaj „niewidzialnej zbroi”, który chłodząc nas zapobiega nadmiernemu przegrzaniu.

Woda w organizmie człowieka dla tlenu i składników odżywczych jest tym, czym autostrada dla pojazdów w podróży. Dzięki niej trafiają one do każdej żywej komórki ciała. Woda umożliwia odżywianie organizmu nie tylko na etapie transportu, wspomaga również procesy trawienne. Jej rola rozpoczyna się już w naszych ustach. Dzięki odpowiedniej ilości śliny zostaje w nich uformowany kęs jedzenia, który następnie łatwo przechodzi przez kolejne części naszego układu pokarmowego, aż do jelit. Następnie zbędne produkty przemiany materii również znikają z naszego ciała dzięki wodzie.

Bez wody skóra wysusza się i staje się mniej elastyczna. Dzieje się tak dlatego, że w przypadku niedoborów wody, zostaje on wykorzystana do podtrzymania kluczowych funkcji organizmu, takich jak pracy mózgu, serca czy układu oddechowego. Jej brak staje się więc widoczny w pierwszej kolejności w tych tkankach, które nie są bezpośrednio zaangażowane w podtrzymywanie życia. Warto pamiętać, że prawidłowy poziom nawodnienia, pomaga nam nie tylko przeżyć ale równocześnie wyglądać zdrowo i pięknie.

Czym zaspokoić pragnienie, gdy jest gorąco lub wtedy, kiedy jesteśmy zmęczeni? Najlepszym wyborem w tym przypadku jest właśnie czysta woda. Jeśli sięgniemy po inne napoje, np. z dodatkiem cukru lub kofeiny, zaspokoimy pragnienie tylko na krótką metę. Warto pamiętać, że napoje z kofeiną są moczopędne i gaszą pragnienie jedynie chwilowo. Z kolei słodkie napoje nie dość, że zawierają kalorie, to organizm musi je rozcieńczyć w układzie pokarmowym, wykorzystując wodę, która już znajduje się w organizmie.

W ferworze codziennych aktywności, zdarza się nam zapominać o regularnym piciu. By nie dopuścić do odwodnienia organizmu, warto umieścić butelkę wody w zasięgu ręki (na przykład na biurku) i popijać wodę regularnie, małymi łukami. Ważne, żeby nie dopuszczać do sytuacji, gdy czujemy pragnienie. Takie uczucie jest wyraźnym znakiem, że proces odwodnienia już się rozpoczął.

Wybierając wodę przeznaczoną do codziennego spożycia dla dziecka, warto sprawdzać czy ma ona odpowiednie atesty. Wtedy mamy pewność, że dana woda dostarczy naszemu dziecku odpowiednich minerałów. Warto wybierać wody średniozmineralizowane, te z wysoką zawartością jakiegoś składnika np.: magnezu nie są przeznaczone do codziennego picia.

Woda nie tylko jest podstawowym składnikiem naszego ciała, ale też jest odpowiedzialna za to, by różnorodne procesy zachodziły w nim w określonym tempie. Jest to ważne, szczególnie w procesie szybkiego rozwoju organizmu, który następuję w okresie dojrzewania dziecka. Ponad to pamiętajmy, że woda jest niezbędna w czasie nauki gdy nastolatek potrzebuje dużej koncentracji uwagi. Dlatego dbajmy o to, żeby nasze dzieci miały nawyk regularnego picia wody.

Woda jest podstawą prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Jest niezbędna dla pracy mózgu, serca, nerek, a także układu pokarmowego. Nawilża również naszą skórę i stawy, a także chroni przed przegrzaniem. W ciągu doby cały czas tracimy wodę (np. z potem, czy moczem), dlatego bardzo ważne jest, żeby ją regularnie uzupełniać.

Co zrobić, żeby utrzymać w organizmie prawidłowy poziom nawodnienia? Pić często, najlepiej zanim poczujemy pragnienie. Woda sprawdzi się idealnie, ponieważ z jednej strony nawadnia, a z drugiej strony nie dostarcza energii (kalorii), których nadmiar w codziennym jadłospisie może być przyczyną rozwoju nadwagi i otyłości, nie zawiera także cukrów prostych, których częste i nadmierne spożycie może niekorzystnie wpływać na stan zębów, przyczyniając się do powstawania próchnicy. Wielu dentystów alarmuje, że próchnica jest bardzo powszechna i dotyczy już coraz młodszych dzieci. To nie tylko wina niewłaściwej higieny jamy ustnej, ale także nieprawidłowej diety.

Niestety, wielu rodziców nie chce podawać dzieciom wody w obawie, że jej smak nie przypadnie im do gustu. Niepotrzebnie. Pierwsze miesiące życia to czas, kiedy przyzwyczajamy dzieci do różnych smaków, to także doskonały moment na nauczenie dzieci picia wody. Jeśli wyrobimy w nich nawyk picia wody od najmłodszych lat, to na pewno w przyszłości chętniej po nią sięgną.

Uczyć możemy nie tylko maluchy. Pamiętajcie, że dzieci (młodsze czy starsze) stale obserwują dorosłych i bardzo często ich naśladują. Jeśli więc sami sięgamy po wodę rzadko i nasze dziecko częściej widzi nas z butelką innego napoju, nie powinno nas dziwić, że i ono nie będzie chętne, by wybierać wodę.

Jak jeszcze można nauczyć swoje dziecko pić wodę, oprócz dawania dobrego przykładu? Przede wszystkim dbajmy o to, by świeża woda znajdowała się zawsze w zasięgu jego ręki. Dzięki temu dziecko będzie miało łatwy dostęp do wody i sięgnie po nią choćby z wygody. Pamiętajmy, żeby wytłumaczyć dziecku, że uczucie pragnienia to pierwszy sygnał mówiący o odwodnieniu organizmu, dlatego nie powinniśmy do niego dopuszczać. Ponadto często uczucie pragnienia mylone jest z odczuciem głodu. W efekcie, zamiast sięgnąć po wodę, sięgamy po coś do jedzenia. Tymczasem wystarczy się napić, by poczuć się lepiej.

Jeśli dziecko ma ochotę napić się czegoś, co smakuje inaczej niż woda, przygotuj w domu wodę smakową. Wystarczy do butelki z wodą wcisnąć nieco soku z cytryny czy innych cytrusów (np. pomarańczy lub limonki). W roli dodatków smakowych doskonale sprawdzą się również zioła czy przyprawy, a także niektóre warzywa (spróbuj na przykład dodać do wody kilka plasterków ogórka).

A może pomoże opakowanie? Część dzieci z przyjemnością będzie piła wodę, która podana jest w inny niż zwykle sposób. By zachęcić pociechę do sięgnięcia po wodę, możesz podawać mu ją np. w atrakcyjnym bidonie czy butelce.

- Za pomocą odpowiedniej formy (kubek, bidon, butelka, szklanka) i nieznacznego „podrasowania” smaku wody (przy użyciu warzyw, owoców i ziół), staramy się przekonać dziecko jedynie do smaku wody, a nie do końca przekonujemy je co do jej roli w organizmie człowieka – mówi dietetyk Agnieszka Piskała. Jeśli chcemy uzmysłowić dziecku, że dla prawidłowego rozwoju, powinno sięgać po wodę, możemy pokazać mu to namacalnie. Do młodszego może przemówić np. wycieczka do ZOO. Dziecko zobaczy, że zwierzęta też piją wodę. Takie namacalne dowody wyjątkowo przekonują ciekawskie dzieci do częstszego sięgania po wodę. Starsze dzieci do zmiany przyzwyczajeń może skłonić wizyta u dentysty lub lekarza pediatry, który wytłumaczy, co się dzieje, gdy spożywamy zbyt dużo produktów bogatych w cukry proste.

***

Agnieszka Piskała - dietetyk, absolwentka Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW. Należy do grona diet coach’ów certyfikowanych przez Instytut Psychoimmunologii Wojciecha Eichelbergera. Swoją wiedzę pogłębiała podczas licznych międzynarodowych szkoleń. Autorka wielu artykułów nt. żywienia, ekspert porannych programach telewizyjnych i radiowych. Współautorka książki "Mama i tata to my", na łamach której obala żywieniowe mity. Prelegentka najważniejszych konferencji poświęconych żywieniu człowieka.

Na początek kilka „twardych” informacji pokazujących jak ważna jest woda w organizmie:

• Woda to nawet 60 proc. twojego ciała,
• Stanowi ponad 70 proc. masy najważniejszego organu jakim jest mózg,
• Jest składnikiem każdej komórki człowieka.

Wody potrzebują wszystkie elementy twojego ciała. Począwszy od oka czy języka, które muszą być nieustannie zwilżane, żeby działać, poprzez skórę, której wygląd zależy od nawilżenia, a skończywszy na kościach i stawach, które, choć pozornie „suche”, bez wody nie mogłyby funkcjonować.

To jednak nie wszystko. Woda w twoim ciele dostarcza i przenosi elektrolity - głównie sód i potas. Oprócz regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej spełniają one wiele funkcji. Pierwszy z tych pierwiastków niezbędny jest do prawidłowego działania układów nerwowego i mięśniowego, a więc tego, żeby np. prawidłowo przesyłane były sygnały nerwowe w twoim ciele. Drugi z kolei niezbędny jest w m.in. do procesu metabolizmu składników odżywczych, zwłaszcza węglowodanów i białek.

Ponadto utrzymanie odpowiedniego nawodnienia to również klucz do prawidłowego działania organizmu, w tym m.in. zachowania prawidłowej temperatury twojego ciała. Dzięki temu procesy życiowe mogą zachodzić w nim w odpowiednim tempie, a to z kolei przekłada się na twoje dobre samopoczucie na co dzień.

Woda potrzebna jest również do tego, by oczyszczać twój organizm. Po pierwsze jest głównym elementem krwi, która zbiera różne składniki z całego ciała i transportuje do nerek. To tam odbywa się filtracja i powstaje mocz, który zawiera produkty przemiany materii i oczywiście wodę. W ten sposób wraz z wodą usuwamy z organizmu różne substancje, których zatrzymanie w ciele byłoby dla nas szkodliwe.

Gdyby nie woda, nie funkcjonowałby także układ pokarmowy. To właśnie woda pomaga regularniej i łatwiej pozbywać się niestrawionych resztek pokarmowych, które znajdą się wewnątrz twoich jelit. Nie tylko nawilża układ pokarmowy, ale powoduje, że efektywniej działa błonnik pokarmowy zawarty w pożywieniu. Jeśli zatem zależy ci na utrzymaniu pięknej sylwetki, pij wodę regularnie. Woda doskonale gasi pragnienie, a przy tym nie zawiera kalorii!

Warto sięgać po wodę przed planowanym posiłkiem. Nie tylko zadbamy o swoje nawodnienie, ale dzięki temu, że woda wypełni częściowo nasz żołądek, możemy ułatwić sobie spożywanie mniejszych porcji posiłków. Jest to szczególnie cenne, kiedy jesteśmy na diecie. Picie wody przed posiłkiem to też doskonały test, który pozwoli nam ocenić, czy jesteśmy rzeczywiście głodni, czy może tylko spragnieni. Niestety, często mylimy te dwa odczucia i sięgamy po jedzenie, kiedy tak naprawdę organizm upomina się o dostarczenie płynów.

Codziennie z naszego organizmu znika (np. wraz z potem czy moczem) duża ilość wody. To, ile jej tracimy, zależy od wielu czynników, w tym np. od warunków jakie panują w otoczeniu (np. czy jest gorąco, sucho, bardzo zimno), a także od naszej aktywności fizycznej. Więcej wody potrzebujemy zarówno w suchym, gorącym klimacie, jak i wtedy, gdy przebywamy w niskiej temperaturze na dużych wysokościach. Ilość wody, którą powinniśmy wypijać, zależy również od diety – jeśli np. znajduje się w niej dużo białka, powinniśmy pić więcej. Jeśli nie wiesz ile wody powinieneś pić przy twoim trybie życia, możesz zapytać o to dietetyka.

Pewną podpowiedzią mogą okazać się wartości podane w normach żywienia obowiązujących w Polsce. Zgodnie z zaleceniami ekspertów ilość wody dostarczana z wodą, innymi płynami i pożywieniem powinna wynosić 2,5 l dla mężczyzn i 2 l dla kobiet. Panie powinny pić więcej w okresie ciąży i karmienia piersią, kiedy to zapotrzebowanie na wodę rośnie, aż do 2,7 l. Zapotrzebowanie dzieci na wodę zmienia się wraz z wiekiem. Dla noworodków wynosi ok. 700 ml i jest zaspokajane całkowicie poprzez spożywanie mleka mamy. Roczne maluchy, które w ramach kształtowania prawidłowych nawyków do picia powinny otrzymywać obok mleka także czystą wodę, potrzebują już około 1 l płynów dziennie. Zapotrzebowanie na wodę dalej rośnie, dzieci w wieku 4-6 lat powinny dostarczać dziennie 1,5 l wody z płynami i pożywieniem, podczas gdy nastolatki potrzebują jej niemal tyle, ile dorosły człowiek.

W okresie dojrzewania warto zwrócić szczególną uwagę na nawyki nastolatków, ponieważ młodzież nie tylko zapomina o regularnym uzupełnianiu płynów, ale często też wybiera nieodpowiednie dla siebie napoje (np. słodzone, gazowane). Przypominajmy słowem, ale przede wszystkim sami sięgajmy po wodę, dając dobry przykład. Jak wiadomo, jest to wiek, w którym dzieci zaczynają buntować się i kwestionować wiedzę rodziców. Kiedy słowa i przykład zawodzą, można uciec się do różnych „podstępów”, żeby w delikatny sposób przypominać o piciu wody, np. stawiając dziecku butelkę wody w pokoju.

Odpowiednie nawodnienie jest szczególnie istotne w przypadku nastolatków. Młodzi ludzie wciąż jeszcze rozwijają się fizycznie, więc woda niezbędna jest do tego, by proces ten zachodził sprawnie. Przy tym często mają oni problemy ze skórą (np. trądzik), w których zwalczeniu może pomóc dostarczanie sobie większej ilości wody. Woda również, w przeciwieństwie do słodkich napojów, pomoże zadbać o utrzymanie odpowiedniej wagi. Nie możemy również zapomnieć o tym, że nastolatki sporo się uczą, a właściwa podaż wody pomoże utrzymać zdolność do koncentracji uwagi na najwyższym poziomie. Młodzi ludzie powinni pić niemal tyle wody, co dorośli. Według Norm Żywienia dla Populacji Polskiej, nastolatki w wieku 10-12 lat powinny pić około 2 l wody dziennie (chłopcy ok. 2,1 l, a dziewczynki 1,9 l), w wieku 13-15 lat ok. 2,15 l (chłopcy ok. 2,35 l, a dziewczynki 1,95 l), natomiast w wieku 16-18 lat tyle, ile w przypadku osób dorosłych.

Jeśli pijemy za mało względem swoich potrzeb, może dojść do odwodnienia organizmu. Szczególnie narażone są na nie osoby starsze i małe dzieci. Choroba, temperatura, wymioty, biegunka również znacznie podnoszą ryzyko odwodnienia. Pierwsze objawy odwodnienia pojawiają się najczęściej kiedy utrata płynów wynosi więcej niż jeden procent. Pogarsza się nasza sprawność psychofizyczna i dochodzi do zaburzenia termoregulacji. Im mniej wody w organizmie, tym gorzej funkcjonujemy. Pojawiają się bóle głowy, problemy z koncentracją, drażliwość. Przekroczenie deficytu o osiem procent stanowi zagrożenie dla naszego życia. Pamiętaj, że pierwszym objawem odwodnienia jest uczucie pragnienia, dlatego należy pić wodę regularnie, popijać ją małymi łykami w ciągu całego dnia. Warto robić to, zanim uczucie pragnienia się pojawi.

Nie tylko odwodnienie jest jednak groźne. Niebezpieczna bywa również zbyt duża ilość wody spożyta jednorazowo. Dostarczając sobie bowiem za dużo płynów o zbyt małej lub za wysokiej zawartości elektrolitów, możemy doprowadzić do zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Zwykle nie grozi to zdrowym dorosłym, ale warto pić wodę w mniejszych ilościach, ale częściej w ciągu całego dnia.